Kedi ve köpeklerle ilgilenmenin belki de en zor yanı bu güzel canlıların sorunlarını bizlere anlatamıyor olmasıdır. Tıbbın her dalında erken teşhis hayati önem taşır ve hastalıklar kendilerini gösterdiğinde çoğu zaman çok ilerlemiş olur ki bu durum tedavi şansını önemli ölçüde kısıtlar. İşte bu yüzden çok sevdiğimiz küçük dostlarımızla ilgilenirken onları gezdirmek, onlarla oynamak, günlük bakımlarını yapmak ve beslemek kadar onların çok iyi gözlemlenmesi ve rutinlerini bozan hiçbir durumun atlanmaması büyük önem taşır. Tüm hayvanlar rutini ve düzeni sever ve eğer bu rutini bozan bir durum varsa her zaman önemli ve anlamlıdır.
Ayrıca bazen sadece gözlemlemek de yetmez, dostunuzu basitce de olsa tepeden tırnağa muayene etmeniz gerekebilir. Bu yazıda güzel dostlarınızı evde muayene edebilmeniz için bazı tavsiyelerde bulunup kolaylıkla farkedebileceğiniz önemli sağlık sorunları ile ilgili bazı ipıçları vermeye çalışacağım.
Öncelikle dostunuzun genel görünümünü, yürüyüşünü, hareketlerini ve çevresine ilgisini sürekli takip etmelisiniz. Topallık ya da dengesizlik gibi yürüyüş bozukluklarının ya da koltuklara çıkmakta zorlanma ve çabuk yorulma gibi problemlerin varlığını izleyin. Kilo kaybı ya da aşırı kilo alımı, iştah, dışkılama ve idrar yapma karakteri biz hekimlerine verebileceğiniz önemli bilgilerdir. Aşırı su içme ve idrar yapma tiroid, karaciğer, böbrek hastalıkları ile şeker hastalığının en önemli bulguları arasındadır ve asla göz ardı edilmemelidir.
Göz, kulak ve burun
Gözlerde aşırı çapak, akıntı, kızarıklık, gözü kısık tutma ya da şişlik göz problemlerinin çoğu zaman ilk bulgularıdır. Korneada bulanıklaşma, gözün şişmesi ya da içeri çökmesi, gözde kaşıntı ve özellikle de görüş kaybı mutlaka not almanız gereken sorunlardır. Göz bebeklerinin aşırı büyük olması ya da her iki göz bebeğinin farklı boyutlarda olması ciddi hastalıkların habercisi olabilir.
Dostunuzun kulaklarını inceleyin ve hatta koklayın. Kulaktan bir akıntı ya da kötü ve ekşi bir koku gelip gelmediğini düzenli olarak kontrol etmelisiniz. Kulak kepçesinin ya da kanalının kızarıklığı ve sürekli kulak kaşıma isteği ile kafa sallama diğer dış kulak yolu enfeksiyonu semptomlarıdır.
Burun kanaması ya da akıntısı ile gürültülü ve zor nefes alıp verme mutlaka hekiminize bildirmeniz sorunlardır. Alerjik hastalıklarda ya da hafif gribal enfeksiyonlarda burun akıntısı şeffaf ve suluyken, yoğun sümüğümsü akıntılar şiddetli solunum yolu enfeksiyonlarını 
ya da sinüzitleri düşündürür. Kanlı burun akıntısı pıhtılaşma bozukluklarına yol açan ciddi enfeksiyonları ve hatta bazen burun boşluğu kanserlerini dahi gösterebilir.
Ağız ve boğaz bölgesi kontrolü de her zaman önemlidir. Dostunuzun dudaklarını sık sık kaldırıp dişlerine ve diş etlerine bakın. Kırık ya da kaybedilmiş dişler, dişler üzerinde sarı diş taşları ve diş etlerinde üremeler, kanamlar ya da kızarıklıklar mutlaka değerlendirilmelidir. Yüzde ya da boğazda şişlik; bir diş apsesi, şişmiş bir lenf yumrusu ya da salya kisti olabilir.
Karnına ve omurgasına dokunun
Ellerinizi dostunuzun karnında gezdirin ve onu huzursuz etmeden, sever gibi hafice bastırın. Karnın şişkin, gergin ya da ağrılı olması çok önemli hastalıkları düşündürür. Karın üzerinde ya da içinde anormal sertlik ya da yumruların varlığı asla gözden kaçırılmamalı ve hemen bir hekime bildirilmelidir.
Boyun ve omurga da rahatlıkla kontrol edebileceğiniz bölgelerdir. Ellerinizi başından, ensesine ve kuyruğuna doğru tüm omurgası üzerinde gezdirin ve yine hafifce bastırın. Bu hem omurgasında olası bir eğrilik ya da kamburlaşma konusunda size bilgi verir hem de ağrı reaksiyonlarını farketmenizi sağlar. Özellikle bazı özel ırklarda ve yaşlı hayvanlarda sırt ve bel ağrısı bel fıtıklarının en sık rastlanan bulgusudur. Eğer bir bel fıtığı varsa dostunuz beline dokunulduğunda ya ağrı reaksiyonu verecek ya da çökerek oturma isteği gösterecektir.
Tüy yapısı ve sağlığı önemli
Kedinizin tüylerini düzenli olarak yalayıp temizlemesi çok önemli bir sağlık bulgusudur. Ellerinizi dostunuzun tüyleri üzerinde gezdirerek kıl diplerini inceleyin. Tüylerin parlaklığı, düzeni, cildin kuru ya da yağlı olup olmadığı, pire ya da kene gibi dış parazitlerin varlığı düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Dostunuzun ateşini de kolaylıkla kontrol edebilirsiniz ancak bunu vücuduna dokunarak yapamayacağınızı unutmayın. Kedi ve köpeklerin ciltlerinde ter bezleri yoktur, beden ısıları ciltlerine bizler gibi yansımaz ve tek doğru sonuç anüsünden termometre ile yapılan ölçümlerle alınır.
Değerli hayvanseverler, biraz ilgi ve dikkatle kolaylıkla yapabileceğiniz kontrollerin dostlarınızın olası problemlerinin erken teşhis edilebilmesi için büyük önem taşıdığını ve onların rutinini bozan her durumun bizler için anlamlı olabileceğini bir kez daha hatırlatıyorum.